Khủng long bạo chúa Châu Á có tên khoa học là Alectrosaurus (trong tiếng Hy Lạp nghĩa là “thằn lằn đơn độc”). Đây là một chi khủng long ăn thịt thuộc nhánh Khủng long bạo chúa (tên khoa học: Tyrannosauroidea) và liên quan mật thiết đến Khủng long bạo chúa T-rex nhưng tồn tại tại nơi ngày nay là sa mạc Gobi ở Mông Cổ và Trung Quốc vào khoảng 83 đến 74 triệu năm trước (cuối thời kỳ kỷ Phấn trắng).

Đây là loài săn mồi chiếm ưu thế trong khu vực Châu Á mà chủ yếu tập trung tại Nội Mông (Trung Quốc) và Ngoại Mông (Mông Cổ). Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về loài khủng long được mệnh danh là “Kẻ săn mồi đơn độc” trong bài viết dưới đây.

Chi tiết phân loại Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus

• Phân loại: Nhóm Khủng long hông thằn lằn, chi khủng long chân thú mới, họ Khủng long đuôi cứng, phân họ Khủng long đuôi rỗng, nhánh Khủng long bạo chúa.
• Phân loại khoa học: Dinosauria, Saurischia, Theropoda, Neotheropoda, Tetanurae, Avetheropoda, Coelurosauria, Tyrannoraptora, Tyrannosauroidea.
• Đại diện loài: Alectrosaurus olseni.
• Phát hiện và đặt tên bởi: Charles Gilmore (1933).
• Ý nghĩa: Cái tên “Alectrosaurus” được ghép bởi “Alectro” trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là “đơn độc, một mình” và “saurus” nghĩa là “thằn lằn”. Tên loài “A. olseni” có được đặt nhằm vinh danh George Olsen (người phát hiện mẫu vật đầu tiên của loài).

Đặc điểm cơ bản của Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus

• Thời kỳ tồn tại:  Khoảng 90 đến 70 triệu năm trước, thời kỳ Kỷ Phấn trắng muộn.
• Môi trường sống: Sống trong môi trường sống trên cạn, tại nơi bây giờ là Châu Á (khu vực Mông Cổ, Trung Quốc, Tajikistan, Kyrgyzstan…).
• Hóa thạch: Gần 20 mẫu vật hóa thạch khác nhau nhưng không có mẫu nào là bộ xương hoàn chỉnh (1 chi sau, một phần xương sọ và vai, hộp 2 sau sọ).
• Nơi phát hiện: Hệ tầng Iren Dabasu nằm ở Khu tự trị Nội Mông ngày nay thuộc Trung Quốc, và tại hệ tầng Bayan Shireh ở Mông Cổ. Một số mẫu vật khác đã được phát hiện ở nhiều nơi khác như Batken ở Kyrgyzstan, tỉnh Sughd ở Tajikistan…
• Chế độ ăn uống: Ăn thịt, con mồi chủ yếu là các loài điểu long ăn thịt (như Gilmoreosaurus và Bactrosaurus).
• Chế độ sinh sản: Đẻ trứng.
• Kích thước cơ thể: Kích thước trung bình, dài khoảng 5 mét và nặng gần 1 tấn.
• Đặc điểm di chuyển:  Di chuyển bằng 2 chân sau.
• Đặc điểm cơ thể nổi bật: Với vẻ ngoài và tỷ lệ rất giống Khủng long bạo chúa Tyrannosaurus Rex, Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus có một hộp sọ lớn, chân sau lớn, cẳng tay nhỏ xíu và hàm răng cưa cực kỳ sắc nhọn.

Lịch sử khám phá

Năm 1923, Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ đã tổ chức Cuộc thám hiểm Á châu lần thứ ba để tìm thấy hài cốt khủng long do nhà cổ sinh vật học Walter W. Granger đứng đầu đoàn thám hiểm, Nhóm nghiên cứu đã tìm kiếm hóa thạch ở Mông Cổ.

George Olsen đã tìm thấy một mẫu vật đầu tiên vào ngày 25 tháng 4 năm đó. Đó là một chân sau gần như hoàn chỉnh. Sau vài ngày, Olsen một lần nữa tìm thấy mẫu hóa thạch khác nằm cách chỉ 30 mét so với nơi mẫu vật đầu tiên được tìm thấy. Cả hai mẫu vật được phát hiện này đều xuất phát từ hệ tầng Iren Dabasu nằm ở Khu tự trị Nội Mông ngày nay thuộc Trung Quốc.

Kể từ đó, trong những năm tiếp theo, các nhà khoa học đã liên tục phát hiện và khai quật nhiều một số mẫu vật khác của chi  Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus tại nhiều nơi khác như Batken của Cộng hòa Kyrgyzstan, tỉnh Sughd của Cộng hòa Tajikistan… Nhưng hầu hết các mẫu hóa thạch được tìm thấy từ hệ tầng Iren Dabasu ở Nội Mông của Trung Quốc, và tại hệ tầng Bayan Shireh của Mông Cổ.

Tuy nhiều mẫu hóa thạch của chi khủng long này được tìm thấy nhưng chưa có bất có bộ xương hoàn chỉnh nào được tìm thấy và các mẫu vật chưa thực sự đầy đủ để các nhà khoa học tái tạo hoàn toàn lại diện mạo của Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus.

Vị trí trên cây phả hệ khủng long

Năm 1933, Charles Gilmore đã kiểm tra các tài liệu có sẵn và kết luận rằng các mẫu vật mà George Olsen tìm được là thuộc cùng một chi khủng long, và tương đồng với các mẫu vật của loài Khủng long săn mồi hai chân có tên “Gorgosaurus sternbergi” nên ông đã phân loại chi mới này là “Deinodont” (một thuật ngữ hiện được coi là tương đương với “tyrannizardid”, nghĩa là thuộc phân họ Khủng long bạo chúa). Tuy nhiên, dựa trên các mẫu vật rời rạc của Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus, khó có thể phân tích mối quan hệ của nó với các loài khác trong phân họ khủng long này.

Dựa trên tỷ lệ chân sau, các nhà nghiên cứu kết luận rằng Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus có liên quan chặt chẽ với một loài khủng long ăn thịt đáng sợ khác có tên là Maleevosaurus novojilov phát triển ở châu Á lẫn Bắc Mỹ.

Một số nhà cổ sinh vật học lại coi đại diện loài Alectrosaurus olseni của chi Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus là một loài của nhóm Khủng long răng nhọn Bắc Mỹ Albertosaurus. Chưa có gì chứng minh chính xác cho giả thuyết này, tuy nhiên dù không phải cùng chi thì một điều có thể khẳng định là chúng có quan hệ rất mật thiết với nhau.

Lưu trữ và bảo tồn

Nếu bạn muốn chiêm ngưỡng các mẫu hóa thạch của loài khủng long này, bạn có thể ghé thăm Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ nằm ở Upper West Side, Manhattan, New York, Hoa Kỳ.

Tìm hiểu thêm về Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus

Tại Việt Nam, các thông tin về Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus rất hiếm nên nếu bạn muốn tìm hiểu kỹ thêm về chi khủng long này, bạn có thể tham khảo qua các website tiếng Anh như:

• Nhm.ac.uk – Natural History Museum: Trang tổng hợp và giới thiệu tóm tắt ngắn gọn về  các loài khủng long khác nhau, trong đó có Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus. Để tìm hiểu thêm về Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus, bạn có thể truy cập: https://www.nhm.ac.uk/discover/dino-directory/alectrosaurus.html. 
• Dinosaurpictures.org: Hãy truy cập trang web này để quan sát các hình ảnh tái hiện, minh họa cho Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus tại: http://dinosaurpictures.org/Alectrosaurus-pictures.
• Factslegend.org: Đây là nơi tổng hợp những thông tin thú vị về thói quen, đặc điểm… giúp bạn khám phá sâu hơn về các loài khủng long, trong đó có Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus với bài viết “15 sự thật thú vị về Alectrosaurus – Người họ hàng nhỏ nhắn đến từ châu Á của T-Rex” tại: https://factslegend.org/15-interesting-alectrosaurus-facts.

Hoặc bạn cũng có thể tìm hiểu qua những video trên Youtube như:

• Video “Alectrosaurus: Dinosaur of the Day” do I Know Dino đăng tải: https://www.youtube.com/watch?v=egg0GUZZJFg.
• Video về cuộc chiến giữa hai loài khủng long săn mồi đáng sợ “Gigantoraptor vs Alectrosaurus” trong Planet Dinosaur do Prehistoric Monsters đăng tải: https://www.youtube.com/watch?v=0rakzsqej4.

Qua bài viết trên, chúng tôi đã cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và thú vị về thói quen, đặc điểm… của Khủng long bạo chúa Châu Á Alectrosaurus. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn khi tìm hiểu và nghiên cứu về chi khủng long này. Chúng tôi mong đợi những góp ý và thắc mắc của bạn ở phần bình luận bên dưới để chúng ta có thể cùng thảo luận. Hãy tiếp tục đón đọc những bài viết tiếp theo để khám phá về những loài khủng long cổ xưa nhé!