Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus là một chi của loài khủng long hông chim (tên khoa học: Ornithischian) xuất hiện từ giữa thời kỳ kỷ Jura, ngày nay thuộc khu vực Đông Á.
Tên gọi “Agilisaurus” này của chúng có nguồn gốc từ tiếng Latin “agilis” có nghĩa là ‘nhanh nhẹn’ và “sauros” trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là ‘thằn lằn’, để diễn tả sự nhanh nhẹn được hỗ trợ bởi bộ xương nhẹ và đôi chân dài.
Chi tiết phân loại Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus
- Phân loại: Chi Khủng long hông chim, nhóm Khủng long vận giáp, phân bộ Khủng long sừng, gia đình Khủng long chân chim.
- Phân loại khoa học: Dinosauria, Ornithischia, Genasauria, Cerapoda, Ornithopoda, Euornithopoda.
- Đặt tên bởi: Nhà cổ sinh vật học người Quảng Châu, Trung Quốc – ông Peng (1990) và được mô tả chi tiết hơn cũng bởi ông Peng vào năm 1992.
Đặc điểm cơ bản của Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus
- Thời kỳ tồn tại: Khoảng 169 đến 159 triệu năm trước, vào cuối thời kỳ kỷ Jura.
- Môi trường sống: Sống trong môi trường sống trên cạn, tại nơi hiện nay là khu vực Đông Á.
- Nơi phát hiện: Tỉnh Tứ Xuyên của Trung Quốc.
- Chế độ ăn uống: Ăn thực vật.
- Chế độ sinh sản: Đẻ trứng.
- Kích thước cơ thể: Cỡ nhỏ, chiều dài cơ thể khoảng 1.5-2 mét.
- Đặc điểm cơ thể nổi bật: Có cấu trúc xương giống như mỏ chim để có thể cắt thức ăn tốt. Sở hữu đôi chân dài.
Cấu tạo xương đặc biệt của Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus
Với bộ xương có trọng lượng nhẹ cùng cẳng chân dài, kết hợp với phần đầu có cấu tạo giống với mỏ chim, phần đông các nhà khoa học hiện nay vẫn đồng tình với quan điểm Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus thuộc loại khủng long ăn thực vật.
Ngoài ra, Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus còn một số đặc điểm đặc biệt như là xương chày (phần xương chân dưới) có chiều dài đến 207 mm, dài hơn so với xương đùi (xương chân trên) là 199 mm. Điều này cho thấy chúng là một loài khủng long sở hữu tốc độ cực nhanh và sử dụng chiếc đuôi dài nhằm giữ thăng bằng như nhiều loại khủng long chạy nhanh khác.
Từ cấu tạo của hóa thạch cũng cho thấy loài Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus này cũng có thể vừa chạy bằng hai chân sau vừa có thể đi được trên tất cả 4 chân của mình trong quá trình tìm kiếm thức ăn hay nguồn nước.
Vị trí của Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus trong cây phả hệ
Mặc dù đã được nghiên cứu tương đối hoàn thiện nhưng vẫn còn nhiều tranh cãi về việc nên để khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus ở đâu trong sơ đồ phả hệ của loài khủng long nói chung và chi khủng long hông chim nói riêng.
Ban đầu, chúng được đặt trong một họ khủng long được Ginsburg mô tả khoa học năm 1964 có tên là Fabrosauridae, nhưng sau đó, theo các nghiên cứu của ông Peng, nhà cổ sinh vật học người Quảng Châu, Trung Quốc, chúng được xếp vào cùng họ khủng long hông chim.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây, bao gồm cả các phân tích theo hệ thống học Cladistic, nhiều nhà khoa học cho rằng Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus là thành viên cơ bản của nhánh Khủng long chân chim (tên khoa học: Euornithopoda), bao gồm nhiều loài chim ăn thịt hơn là loại khủng long ăn thực vật và một nhánh nhỏ được gọi là Heterodontizardidae. Trong một phân tích khác, Khủng long linh túc Tứ Xuyên cũng được cho là thuộc một phân loại với dị thể trong các nhánh khủng long riêng được đặt tên là Marginocephalia.
Lưu trữ và bảo tồn
Một bộ xương hoàn chỉnh duy nhất của Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus được khoa học biết đến là một trong những bộ xương thuộc chi khủng long hông chim nhỏ hoàn chỉnh nhất từng được tìm thấy.
Hiện này, bộ xương này được lưu giữ tại Bảo tàng Khủng long Tự Cống, tại thành phố Tự Cống, Tứ Xuyên. Tại đây còn trưng bày nhiều hóa thạch của các loài khủng long khác được tìm thấy và phục hồi từ mỏ đá Dashanpu nổi tiếng bên ngoài thành phố Tự Cống, thuộc tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. Những cái tên nổi bật bao gồm Khủng long linh túc Tứ Xuyên, cũng như Khủng long Tuyên Hán, Chi Thục Long và Khủng long Hoa Dương.
Một số tài liệu tham khảo khác
Hiện tại có rất hiếm thông tin về loài Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus bằng tiếng Việt, nếu muốn tìm hiểu thêm nhiều hơn về loài này, bạn có thể tham khảo qua các website tiếng Anh với những thông tin đầy đủ về loài khủng long này như:
- Tandfonline.com: Trang web này có những thông tin miêu tả chi tiết về các chi của loài Khủng long hông chim, trong đó có Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus. Tìm hiểu về Khủng long linh túc Tứ Xuyên tại: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1017/S147720190700227.
- Academic.oup.com: Đây là trang web chuyên viết về các loại sinh vật và phân loại của chúng. Nếu muốn tìm hiểu kỹ về Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus, bạn có thể truy cập: https://academic.oup.com/zoolinnean/article/145/2/175/2627451.
- Pubmed của ncbi.nlm.nih.gov: Bạn có thể truy cập website này như một kho lưu trữ thông tin kỹ thuật số về nhiều lĩnh vực, đặc biệt là bạn có thể tìm đọc các bài báo học thuật toàn văn được phép truy cập công khai đã xuất bản trong các tài liệu tạp chí khoa học sinh học và khoa học đời sống qua đường link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed.
Hoặc tìm hiểu qua những video bằng tiếng Anh trên Youtube như:
- Video tổng hợp các hình vẽ cũng như các hình ảnh trực quan về Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus và mô tả về cấu trúc cụ thể cơ thể của chúng dựa trên các hóa thạch tìm thấy, truy cập tại: https://www.youtube.com/watch?v=ec-3slJ-UfM.
- Video mô tả bàng hoạt hình về kích thước của Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus tại Jurassic Quest Paso Robles, California được thực hiện ngày 7 tháng 10 năm 2017, truy cập tại: https://www.youtube.com/watch?v=Be6cuJstEDQ.
Như vậy, bài viết trên đã giới thiệu đến cho bạn những khám phá thú vị về loài Khủng long linh túc Tứ Xuyên Agilisaurus đến từ Trung Quốc. Hy vọng có thể giúp bạn hiểu rõ hơn việc phát hiện, khai quật và các khám phá khoa học, cổ sinh vật học về loài khủng long này. Hãy theo dõi chúng tôi để tiếp tục những cuộc khám phá thú vị khác về những loài khủng long bí ẩn từng tồn tại trên Trái Đất từ hàng triệu năm trước.
