Đối với việc nghiên cứu về cổ sinh vật học, Vương quốc Anh được xem là khu vực có vai trò quan trọng trong việc nối liền giữa vùng đất Bắc Mỹ và Âu-Á. Chính vì vậy, nơi đây trở thành điểm nóng được nghiên cứu nhiều để tìm hiểu về việc di cư của các loài Khủng long thời cổ đại. Trong số hơn 108 loài khủng long được tìm thấy ở Anh, Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) là một trong số những loài bò sát khổng lồ có nhiều điểm thú vị nhất.

Chi tiết phân loại Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus)

• Phân loại: Bộ Khủng long chân thằn lằn, nhánh Khủng long chân thú mới, phân họ Kình long, siêu họ Lương long cổ dài. 
• Phân loại khoa học: Dinosauria, Saurischia, Sauropodomorpha, Sauropoda, Eusauropoda, Cetiosauridae.
• Đại diện loài: Cetiosaurus oxoniensis.
• Phát hiện và đặt tên bởi: Richard Owen (1842) và được chỉnh sửa bởi John Phillips (1871). Trong tất cả các tài liệu nghiên cứu về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) đều ghi nhận cả 2 nhà khoa học với những mô tả đầu tiên về loài khủng long này.
• Ý nghĩa tên: Cái tên “Cetiosaurus” được đặt theo tiếng Hy Lạp cổ với ý nghĩa là “thằn lằn cá voi” dựa trên những đặc điểm cơ thể của chúng, đổi thành tiếng Hán-Việt là “khủng long kình ngư”. Mặt khác, cái tên này trong tiếng Hy Lạp cũng có nghĩa là “quái vật biển”.

Đặc điểm cơ bản của Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus)

• Thời kỳ tồn tại:  Tồn tại trong khoảng thời gian từ giữa đến cuối kỷ Jura, khoảng 170 đến 160 triệu năm về trước.
• Môi trường sống: Sống trong môi trường sống trên cạn, tuy nhiên chúng cũng có thể hoạt động trong môi trường nước.
• Hóa thạch: Nhiều mẫu vật riêng lẻ được tìm thấy.
• Nơi phát hiện: Được tìm thấy tại khu vực châu Âu, cụ thể là Anh, Pháp và Thụy Sỹ, nơi nối liền giữa lục địa Bắc Mỹ và lục địa Á – Âu. Sau này, một số mẫu vật riêng lẻ khác cũng được tìm thấy tại phía Bắc châu Phi (Morocco).
• Chế độ ăn uống: Ăn thực vật.
• Chế độ sinh sản: Đẻ trứng.
• Kích thước cơ thể: Chiều dài cơ thể ước tính khoảng từ 16m đến 18m.
• Đặc điểm di chuyển: Di chuyển bằng 4 chân.
• Đặc điểm cơ thể nổi bật: Mang những đặc điểm nổi bật của chi họ Kình long và siêu họ Lương long cổ dài như là có chiếc cổ và đuôi dài nên trong thờigian đầu vừa mới phát hiện thường bị nhầm với một số loài họ hàng khác.

Trên đây là tóm tắt chung những đặc điểm cơ bản về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus), còn dưới đây là Top 5 điều bạn cần biết về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) nếu bạn muốn khám phá sâu hơn về loài khủng long này:

1. Lịch sử khám phá và những phát hiện ban đầu

Các hóa thạch và mẫu vật đầu tiên thuộc về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) hầu hết là những đốt sống và một số phần của các chi được phát hiện gần thị trấn Chipping Norton vào đầu thế kỷ XIX và được nhà sưu tập John Kingdon báo cáo trong một lá thư đọc ngày 3 tháng 6 năm 1825 cho Hội Địa chất, tuy nhiên ban đầu những mẫu vật này được cho rằng có thể thuộc về một con cá voi hoặc cá sấu. Năm 1841, nhà sinh vật học, nhà giải phẫu học so sánh và nhà nghiên cứu cổ sinh học Sir Richard Owen đã đặt tên cho chúng là chi Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus). Năm 1842 Owen đã có những chỉnh sửa trong các bản mô tả của mình về chi Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) cũng như đặt tên cho các phân loài của chúng.

Vào tháng 3 năm 1868, các công nhân gần Bletchingdon đã phát hiện ra một xương đùi phải của Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus). Từ tháng 3 năm 1869 đến tháng 6 năm 1870, Giáo sư John Phillips, tiếp tục điều tra địa điểm này và phát hiện ra ba bộ xương cùng một số vật liệu xương bổ sung. Năm 1871, dựa trên những phát hiện và mô tả được tập hợp, ông đã đặt tên cho loài đại diện và những phân loài khác của chúng, trong đó loài đại diện có tên là Cetiosaurus oxoniensis (ban đầu được đánh vần là Ceteosaurus Oxoniensis) với “Oxoniensis” dùng để chỉ Oxford và “glymptonensis” trong Glympton.

Một thế kỷ sau, một mẫu vật thuộc về loài đại diện Cetiosaurus oxoniensis mới được phát hiện vào ngày 19 tháng 6 năm 1968 bởi người lái chiếc xe khai quật. Ngày 20 tháng 6 năm 1968, nhân viên bảo tàng của thành phố Leicester được cử đến thu thập và xác nhận mẫu vật. Có thể xem mẫu vật được phát hiện mới này là mẫu vật hoàn chỉnh nhất của một con khủng long từng được tìm thấy ở Vương quốc Anh.

2. Các nghi vấn về việc phân loài

Tuy đã được hai nhà khoa học là Richard Owen và John Phillips thực hiện các mô tả cũng như các nghiên cứu về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) lần lượt vào các năm 1942 và 1871 nhưng cho đến nay, việc phân loài cho loài khủng long này vẫn còn nhiều tranh cãi với những phân loài khác nhau của chi. Lần cuối cùng phân loài về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) là vào năm 2014. Ngoài loài đại diện là Cetiosaurus oxoniensis và một số loài mang đặc điểm đặc trưng của chi này thì các loài khác được nghi vấn là thuộc chi Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) có thể kể đến như là:

• C. hypoolithicus – Owen, 1841 (nghi ngờ, chưa được công bố với một mô tả đầy đủ).
• C. epioolithicus – Owen, 1841 (nghi ngờ, chưa được công bố với một mô tả đầy đủ).
• C. brachyurus – Owen, 1842 (nghi ngờ, chưa được công bố với một mô tả đầy đủ).
• C. longus – Owen, 1842 (nghi ngờ, chưa được công bố với một mô tả đầy đủ); đồng nghĩa với Cetiosauriscus longus (Owen, 1842) và McIntosh, 1990.
• C. medius – Owen, 1842 (nghi ngờ, chưa được công bố với một mô tả đầy đủ).
• C. giganteus – Owen, 1870 (nghi ngờ, chưa được công bố với một mô tả đầy đủ).
• C. philippsi – Sauvage, 1880.

3. Mô tả cơ bản về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus)

Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) hay cụ thể là loài đại diện C. oxoniensis, được biết đến từ các mẫu vật và hóa thạch tương đối hoàn chỉnh nên các nhà khoa học đã phục dựng tương đối hoàn chỉnh về mô hình của loài khủng long này. Cũng giống như các loài họ hàng của mình, Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) có bốn chân với chiếc cổ dài.

Năm 2010, Gregory S. Paul đã ước tính chiều dài cơ thể của chúng ít nhất là 16 mét cùng với trọng lượng ở mức 11 tấn. Cổ của nó dài vừa phải so với tỷ lệ cơ thể. Đuôi của Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) dài hơn đáng kể, bao gồm ít nhất bốn mươi đốt sống đuôi. Các đốt sống lưng của nó có cấu trúc nặng ban đầu với các buồng khí hạn chế, không giống như các mẫu xương rỗng của các loài khủng long sau này như là Khủng long hữu thủ Brachiosaurus. Chiều dài của các chi bằng nhau và xương đùi của nó dài khoảng 180cm.

Theo các nghiên cứu của Upecl và Martin năm 2003 về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus), các đốt sống cổ phía sau và các đốt sống lưng phía trước của loài khủng long này có các gai trên ngọn khá thấp, đối xứng và có hình kim tự tháp. Ngoài các gai trên đốt sống, các nhà khoa học cũng nhận thấy các xương sườn cùng với một số khớp xương đã có sự hợp nhất với nhau. Điều này có thể thấy Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) đã có sự tiến hóa hơn so với nhiều loài khủng long khác. Ở giữa các đốt sống đuôi của chúng hình thành các đỉnh hình lưỡi kiếm ở giữa thân đốt sống và có thể đây là một phần mở rộng của tủy chứa các dây thần kinh (tên khoa học: the neural canal).

4. Điều gì đã xảy ra trong quá trình di cư?

Nhiều nhà khoa học cho rằng những con khủng long thuộc chi Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) đã có những cuộc di cư quy mô lớn cùng với những con khủng long khác thời đó để tránh khỏi 1 trong 5 sự kiện đại tuyệt chủng từng xảy ra trên Trái Đất. Với những mẫu vật được tìm thấy tại Anh, Pháp và Thụy Sĩ, các nhà khoa học đã cho rằng đây là những con khủng long bị chết trên quãng đường di cư của chúng. Bên cạnh đó, những mẫu vật khác được tìm thấy ở châu Phi cũng đã đặt ra cho giới cổ sinh vật học thắc mắc về môi trường sống thực sự của loài khủng long này.

Ngoài ra, trong khoảng thời gian từ giữa đến cuối kỷ Jura, bên cạnh Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) thì cũng có nhiều loài khủng long khác sinh sống. Nhiều nhà khoa học cho rằng Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) là một trong số những con mồi của các loài khủng long ăn thịt cùng thời với cơ thể không quá linh hoạt. Theo ý kiến được đồng tình nhiều nhất trong giới cổ sinh vật học, môi trường ưa thích mà Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) sống là vùng đồng bằng ngập nước và rừng cây mở rộng. Thức ăn chính của Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) là những thực vật mọc ở tầm thấp và tầm trung bình, phỏng đoán theo kích thước cơ thể ước tính của chúng.

5. Lưu trữ và bảo tồn

Hiện nay, các mẫu vật cũng như mô hình phục dựng về loài Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) được trưng bày tại nhiều bảo tàng lớn trên thế giới. Nếu bạn muốn chiêm ngưỡng bộ xương của loài khủng long này, các bạn có thể đến những địa điểm như là:

• Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Đại học Oxford (The Oxford University Museum of Natural History) tại Parks Road, Oxford, Anh.
• Viện Bảo tàng New Walk (The New Walk Museum and Art Gallery) tại Leicester. Anh.

Một số tư liệu tham khảo về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus)

Với những tư liệu nghiên cứu tương đối đa dạng về loài Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) hiện nay, các bạn có thể tìm hiểu chuyên sâu về loài khủng long này một cách dễ dàng. Tuy nhiên, các bạn nên tham khảo thêm các thông tin và tài liệu viết bằng tiếng Anh để tiếp cận trực tiếp cũng như hiểu rõ hơn về loài Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) này trên nhiều trang tin khác nhau, trong đó, các trang tin viết bằng tiếng Anh với những thông tin được trích từ các nguồn tài liệu chính xác nhất có thể kể đến như là:

• Nhm.ac.uk – Natural History Museum: Trang tin tập hợp những thông tin phân loại ngắn gọn và chi tiết về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) cũng như nhiều loài khủng long khác: https://www.nhm.ac.uk/discover/dino-directory/cetiosaurus.html.
• Prehistoric Wildlife: Nơi tổng hợp các nguồn tài liệu về nhiều loài khủng long khác nhau, trong đó có Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus): http://www.prehistoric-wildlife.com/species/c/cetiosaurus.html.
• Dinosaurpictures.org: Nơi tổng hợp những hình ảnh về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus): http://dinosaurpictures.org/Cetiosaurus-pictures. 

Ngoài ra, các bạn cũng có thể tìm hiểu về loài Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus) qua những video trực quan. Một số các video trên Youtube có thể cung cấp nhiều thông tin về loài khủng long này có thể kể đến như là:

• Video do Wiz Science™ thực hiện và đăng tải có chứa những thông tin chung về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus): https://www.youtube.com/watch?v=yAfA14UXoW8.
• Video do The DinoFeed thực hiện với nội dung chính xoay quanh những sự thật thú vị về Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus): https://www.youtube.com/watch?v=FsOjrOg1icA.

Mong rằng những thông tin của chúng tôi đã giải đáp được các thắc mắc của các bạn về những con Khủng long Kình ngư (Cetiosaurus). Hi vọng rằng các bạn cũng sẽ tiếp tục đồng hành cùng chúng tôi để tìm hiểu về nhiều loài động vật thú vị khác nữa nhé.