Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) là loài động vật ăn thịt khổng lồ, sở hữu hàm răng răng cưa cá mập. Các mẫu hóa thạch của chúng xuất hiện lần đầu tiên ở Ai Cập khoảng 90 năm trước. Kể từ đó, nhiều mẫu vật đã được khám phá ở Morocco và Nigeria. Có cả một gia đình của những loài khủng long thuộc chi này với những loài ăn thịt đáng sợ có kích thước lớn hơn cả Khủng long bạo chúa T. Rex.

Chi tiết phân loại Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus)

• Phân loại: Nhóm Khủng long hông thằn lằn, phân bộ Khủng long chân thú tiến hóa, bộ Khủng long đuôi cứng.
• Phân loại khoa học: Dinosauria, Saurischia, Theropoda, Neotheropoda, Tetanurae, Avetheropoda, Carnosauria, Allosauroidea, Carcharodontosauridae.
• Đại diện loài: Carcharodontosaurus saharicus (Depéret & Savornin, 1925).
• Loài thứ 2: Carcharodontosaurus iguidensis (Brusatte & Sereno, 2007).

Đặc điểm cơ bản của Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus)

• Thời kỳ tồn tại: Vào kỷ Phấn trắng muộn, khoảng 98 đến 94 triệu năm trước.
• Môi trường sống: Sống trong môi trường sống trên cạn, tại khu vực ngày nay là Bắc Phi.
• Hóa thạch: Có 35 mẫu vật khác nhau nhưng nhiều mẫu hóa thạch ban đầu bị phá hủy trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
• Nơi phát hiện: Hệ tầng Liên lục địa ở Algeria, Hệ tầng Alcāntara ở Brazil, Hệ tầng Baharīje ở Ai Cập, Hệ tầng Lẫn nhau ở Ma-rốc.
• Chế độ ăn uống: Ăn thịt. Nó có thể đã ăn cả những loài khủng long nhỏ thuộc chuỗi thức ăn trong khu vực sinh sống giống như người anh em thuộc chi Quái chi long Allosaurus có kích thước nhỏ hơn một chút của nó, nhưng không có bằng chứng hóa thạch chính xác nào để chứng minh giả thuyết này.
• Chế độ sinh sản: Đẻ trứng với số lượng trứng nhiều hơn hẳn so với các loài khủng long khác trong mỗi lứa, nhưng tỷ lệ sống không cao do đe dọa từ các loài săn mồi.
• Kích thước cơ thể: Ước tính dài từ 12 đến 13 m, nặng từ 5 đến 15 tấn, cao từ 4 đến 4,2 m.
• Đặc điểm di chuyển: Bằng 2 chân sau.
• Đặc điểm cơ thể nổi bật: Cánh tay hơi ngắn, nhưng vẫn dài hơn T. rex và khá mạnh. Chúng có ba móng trên mỗi ngón tay, có thể được sử dụng để có được một lực kéo mạnh hơn và thậm chí có thể được sử dụng để giết một số con mồi nhỏ hơn của nó. Ngoài ra nó còn sở hữu bộ hàm khổng lồ và hàm răng cưa dài tới 20 cm.

1. Sự phát hiện và khám phá

Hóa thạch đầu tiên của đại diện loài là Carcharodontosaurus saharicus, bao gồm một hộp sọ, răng, đốt sống và xương khác nhau, đã được Richard Markgraf phát hiện trong Hệ tầng Bahariya, cách Ain Gedid 2 km ở phía tây Ai Cập tại mỏm đá Gebel Harra vào năm 1914. Khi Ernst Stromer mô tả chúng vào năm 1931, ông nhận thấy những đặc điểm tương tự trong một vài chiếc răng được thuyền trưởng Burté tìm thấy cách khu vực tìm thấy hóa thạch đó 3km, trong các giếng có tên “foggara vĩ đại” (một ống dẫn ngầm) gần Timimoun – một thị trấn ốc đảo ở tỉnh Adrar, Algeria vào năm 1924. Sau đó, Charles Depéret và Justin Savornin đã đặt tên cho những chiếc răng hóa thạch tìm thấy tại Algeria đó là Megalosaurus saharicus vào năm 1925. Tuy nhiên, Stromer nhận ra rằng tất cả các hóa thạch được đề cập cho đến nay thuộc về một con khủng long chưa được biết đến mà anh ta đặt tên là Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus), và giữ lại tên gọi trước đó của “saharicus” cho đại diện loài.

2. Được đặt theo tên cá mập trắng

Ernst Stromer von Reichenbach đã đặt cho nó cái tên là Carcharodontosaurus, nghĩa là “thằn lằn cá mập trắng lớn” có nguồn gốc từ chi cá mập Carcharodon – một nhóm nổi tiếng bao gồm Khủng long cá mập trắng lớn (tên khoa học: Carcharodon carcharias). Tên này được chọn vì chúng có răng sắc nhọn và có răng cưa có thể cắt xuyên qua da thịt con mồi như những con dao sắc nhọn. Những chiếc răng này là vũ khí cho chiến lược săn mồi của Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) vì những chiếc răng này có khả năng tạo ra một vết thương hở lớn và chính vết thương này sẽ vô hiệu hóa con mồi vì mất máu nhiều đến nỗi sốc. Điều này sẽ khiến con mồi trở nên lờ đờ và mất phương hướng cho phép Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) dễ dàng tiếp cận và kết thúc sự sống của nó.

3. Có thể lớn hơn T. Rex

Dựa trên các mẫu hóa thạch bị tàn phá bởi chiến tranh, Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) là một trong những loài khủng long có chiều dài và trọng lượng đặc biệt khó ước tính. Các nhà cổ sinh vật học vẫn tin vào khả năng chúng có kích thước lớn hơn Khủng long bạo chúa Tyrannosaurus Rex – dài tới 12,2 m từ đầu đến đuôi và nặng tới 10 tấn. Ngày nay, các ước tính khiêm tốn hơn đã đặt Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) dài khoảng 9,2 m và 5 tấn, ít hơn vài tấn so với mẫu vật hóa thạch T. Rex lớn nhất.

4. Hóa thạch đã bị phá hủy trong Thế chiến II

Không chỉ con người phải chịu đựng sự tàn phá của chiến tranh: năm 1944, hóa thạch được lưu trữ của Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) (những mẫu hóa thạch ban đầu được phát hiện bởi Ernst Stromer von Reichenbach) đã bị phá hủy trong một cuộc đột kích của quân Đồng minh vào thành phố Munich của Đức. Kể từ đó, các nhà cổ sinh vật học phải nghiên cứu trên các khối thạch cao dựng lại của xương ban đầu, sau đó được bổ sung bởi một hộp sọ gần như hoàn chỉnh được phát hiện ở Morocco vào năm 1995 bởi nhà cổ sinh vật học người Mỹ Paul Sereno.

5. Là một họ hàng gần của Khủng long khổng lồ phương nam Giganotosaurus

Những con khủng long ăn thịt lớn nhất của kỷ nguyên Mesozoi không phải sống ở Bắc Mỹ mà ở Nam Mỹ và Châu Phi. Dù có kích thước lớn như vậy nhưng Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) vẫn không thể sánh được với một loài khủng long có liên quan chặt chẽ với cây phả hệ khủng long ăn thịt là Khủng long khổng lồ phương nam (Giganotosaurus) nặng 10 tấn của Nam Mỹ.

6. Ban đầu được phân loại là một loài của Megalosaurus

Trong phần lớn thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, hầu như bất kỳ loài khủng long ăn thịt lớn mà không có bất kỳ đặc điểm đặc biệt nào đều được phân loại là một loài của chi Khủng long vĩ đại Megalosaurus – loài khủng long ăn thịt khổng lồ đầu tiên được xác định. Đó cũng là trường hợp của Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus), được mệnh danh là M. saharicus bởi cặp thợ săn hóa thạch đã phát hiện ra răng của nó vào năm 1924 ở Algeria. Khi Ernst Stromer von Reichenbach đổi tên con khủng long này, ông đã thay đổi tên chi nhưng vẫn giữ nguyên tên loài: C. saharicus.

7. Có hai loài được đặt tên là Carcharodontosaurus

Ngoài C. saharicus, còn có một loài thứ hai là C. iguidensis, được Paul Sereno xác định vào năm 2007. Trong hầu hết các khía cạnh (bao gồm cả kích thước của nó) hầu như giống hệt với C. saharicus, tuy nhiên C. iguidensis có một hộp sọ có hình dạng khác ở hàm trên. Trong một thời gian, Sereno đã tuyên bố rằng đây là một loài khủng long khác có tên là Sigilmassasaurus nhưng ý tưởng này đã bị loại bỏ và các nhà hoa học chứng minh được đây thực ra là một loài của chi Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus).

8. Có bộ não tương đối nhỏ so với kích thước của nó

Giống như những loài khủng long ăn thịt khổng lồ ở thời kỳ kỷ Phấn trắng, Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) có bộ não nhỏ hơn một chút so với kích thước của nó, tương đương với chi Quái dị long Allosaurus, sống hàng chục triệu năm trước đó. Chúng ta biết điều này nhờ các bản quét hộp sọ của C. saharicus, được thực hiện vào năm 2001. Tuy nhiên, Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) sở hữu một dây thần kinh thị giác khá lớn, nghĩa là nó có thể có khả năng nhìn xa và quan sát rất tốt.

9. Đôi khi được gọi là “T. Rex châu Phi”

Trước đây Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) còn được gọi là “T. Rex châu Phi” trong một số câu chuyện về loài khủng long này. Nghe thật hấp dẫn, nhưng điều này có thể gây hiểu lầm: Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) thực tế không phải là một loài thuộc Khủng long bạo chúa (liên họ Bạo Long) ăn thịt có nguồn gốc từ Bắc Mỹ và đại lục Á-Âu!

10. Là hậu duệ của Allosaurus

Theo như các nhà cổ sinh vật học, những con khủng long ăn thịt khổng lồ ở châu Phi và Bắc và Nam Mỹ, bao gồm cả Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus), Khủng long gai sống cao (Acrocanthosaurus) và Khủng long khổng lồ phương nam (Giganotosaurus) đều là hậu duệ xa xôi của chi Quái dị long Allosaurus – loài săn mồi đỉnh cao của Bắc Âu. Nguồn gốc nguyên thủy của chi Quái dị long Allosaurus bí ẩn hơn một chút, có thể đến từ hàng chục triệu năm trước với loài khủng long thực sự đầu tiên của kỷ Trias giữa Nam Mỹ.

Lưu trữ và bảo tồn

Nếu bạn muốn chiêm ngưỡng bộ xương của loài khủng long này, bạn có thể ghé thăm một số bảng tàng lớn trên thế giới như:

• Bảo tàng Khoa học Minnesota, Mỹ.
• Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên, Vienna ở Áo.
• Bảo tàng Địa lý Quốc gia Washington DC, Mỹ.

Một số tư liệu tham khảo về Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus)

Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) là một loài khủng long nổi tiếng nhưng thực tế là hiện nay còn hiếm các tài liệu nghiên cứu về nó được viết hoặc dịch bằng tiếng Việt. Nếu các bạn muốn được tiếp cận với những tài liệu chuyên sâu hơn về loài khủng long này, bạn có thể tham khảo qua các website tiếng Anh với những thông tin đầy đủ. Một số trang web hữu ích cho bạn là:

• Nhm.ac.uk – Natural History Museum: Trang tập hợp những thông tin phân loại ngắn gọn về Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) và nhiều loài khủng long khác, bạn có thể truy cập: https://www.nhm.ac.uk/discover/dino-directory/carcharodontosaurus.html.
• Dinosaurpictures.org: Nơi tổng hợp các hình ảnh về nhiều loài khủng long, trong đó có Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus): http://dinosaurpictures.org/Carcharodontosaurus-pictures.
• Prehistoric wildlife: Trang tổng hợp thông tin chi tiết về các loài khủng long từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau, trong đó có Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus): http://www.prehistoric-wildlife.com/species/c/carcharodontosaurus.html.

Bạn cũng có thể tìm hiểu về Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) qua một số những video trên Youtube như là:

• Video “Trận hiến Spinosaurus vs Carcharodontosaurus – Cán cân quyền lực – Hành tinh khủng long” của BBC: https://www.youtube.com/watch?v=Wv6hEuODrLg.
• Video mô tả Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) trong “Hành tinh khủng long” tập 1 của BBC One: https://www.youtube.com/watch?v=sp2v1Wjr3NI.

Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về loài Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) qua một số cuốn sách “Carcharodontosaurus” của Jesse Russel và Ronald Cohn:

Dị long răng cá mập (Carcharodontosaurus) là một loài khủng long săn mồi đáng sợ và có nhiều điểm thú vị mà cho đến nay giới cổ sinh vật học vẫn chưa được khám phá hết. Mong thông qua bài viết của chúng tôi hôm nay, các bạn đã được cung cấp nhiều thông tin thú vị để hiểu biết hơn về loài khủng long cổ đại này. Hãy theo dõi trang web của chúng tôi để cùng nhau tìm hiểu thêm những loài khủng long khác nữa nhé!