Khủng long mào gai có tên khoa học là Amargasaurus, theo tiếng Hy Lạp cổ nghĩa là “thằn lằn La Amarga”, theo hệ tầng La Amarga – nơi phát hiện ra chúng. Khủng long mào gai là loài khủng long ăn thực vật, thuộc nhánh Khủng long cổ dài tồn tại từ giai đoạn Aptian đến cuối Aptian của kỷ Phấn trắng sớm. Chúng thực sự là những người yêu hòa bình khi đã chia sẻ môi trường sống của chúng với ít nhất ba chi khủng long ăn thực vật khác và chung sống hòa hợp với nhau nhờ việc khai thác các nguồn thực phẩm khác nhau để giảm sự cạnh tranh.

Chi tiết phân loại Khủng long mào gai Amargasaurus

• Phân loại: Nhóm Khủng long hông thằn lằn, chi khủng long chân thú mới, bộ Khủng long ăn thực vật, họ Khủng long cổ dài, nhánh Khủng long nguyệt quế.
• Phân loại khoa học: Dinosauria, Saurischia, Sauropodomorpha, Sauropoda, Eusauropoda, Neosauropoda, Diplodocoidea, Dicraeosauridae.
• Đại diện loài: Amargasaurus cazaui.
• Phát hiện bởi: Guillermo Rougier, trong một cuộc thám hiểm được dẫn đầu bởi nhà cổ sinh vật học nổi tiếng người Argentina Jose Bonaparte (1984).
• Đặt tên bởi: Salgado và Bonaparte (1991).

Đặc điểm cơ bản của Khủng long mào gai Amargasaurus

• Thời kỳ tồn tại:  Từ giai đoạn Aptian đến cuối Aptian của kỷ Phấn trắng sớm, tức vào khoảng 132 đến 127 triệu năm trước.
• Môi trường sống: Sống trên cạn ở châu Mỹ, khu vực hiện nay thuộc Argentina và các vùng lân cận.
• Hóa thạch: 1 bộ xương hoàn chỉnh duy nhất.
• Nơi phát hiện: Hệ tầng La Amarga ở Argentina.
• Chế độ ăn uống: Ăn cỏ (các loại thực vật mọc ở độ cao trung bình).
• Chế độ sinh sản: Đẻ trứng.
• Kích thước cơ thể: Nhỏ hơn so với những con khủng long khác thuộc nhánh Khủng long nguyệt quế với chiều dài trong khoảng 9 – 10m ở con trưởng thành và tối đa lên tới 12m, cân nặng trung bình 9 tấn.
• Đặc điểm di chuyển:  Di chuyển bằng cả 4 chân.
• Tập tính: Sống theo bầy đàn.
• Đặc điểm cơ thể nổi bật: Cổ dài và có hai hàng gai cao song song từ cổ chạy xuống phần lưng và nhỏ dần về phía đuôi. 

Phát hiện và khai quật

Bộ xương duy nhất được phát hiện vào tháng 2 năm 1984 bởi Guillermo Rougier trong chuyến thám hiểm thứ tám của dự án “Động vật có xương sống trên cạn và kỷ Phấn trắng Nam Mỹ” (Hiệp hội Địa lý Quốc gia hỗ trợ và khởi xướng vào năm 1975) do nhà cổ sinh vật học nổi tiếng người Argentina – Jose Bonaparte dẫn đầu.

Bộ xương gần như hoàn chỉnh tại thời điểm được phát hiện ở rạch La Amarga thuộc hệ tầng La Amarga cách khoảng 70km về phía nam của Zapala, bắc Patagonia. Bộ xương này ngay khi phát hiện ra đã được tập hợp và lắp ghép hoàn thiện, bao gồm cả một phần một hộp sọ. Việc phát hiện được một phần hộp sọ của Khủng long mào gai Amargasaurus được xem là một phát hiện quan trọng khi đây là hộp sọ thứ hai được biết đến từ một thành viên của liên họ Lương Long (tên khoa học: Dicraeizardidae) trên thế giới.

Các mô tả chính thức đầu tiên về Khủng long mào gai Amargasaurus

Những mô tả chính thức về loài Khủng long mào gai Amargasaurus được viết bằng tiếng Tây Ban Nha và lần đầu tiên được xuất bản năm 1991 bởi Leonardo Salgado và Bonaparte trên tạp chí khoa học Argentina “Ameghiniana”, trong khi những đề cập và mô tả không chính thức đầu tiên về chúng được Bonaparte xuất bản trong cuốn sách năm 1984 của Ý “Sulle Orme dei Dinosauri” và được biết đến khá rộng rãi. Giới khoa học xem đây là những nghiên cứu đầy đủ đầu tiên về Khủng long mào gai Amargasaurus, được dùng làm tiền đề trong việc nghiên cứu sâu hơn về loài chúng sau này cũng như nghiên cứu về các loài khủng long thuộc họ khủng long cổ dài hoặc thuộc nhánh Khủng long nguyệt quế khác.

Những nghiên cứu về mẫu hóa thạch

Các bộ phận chính của bộ xương Khủng long mào gai Amargasaurus đã được tìm thấy ở vị trí giải phẫu ban đầu của chúng gồm có: cột sống cổ và lưng, bao gồm 22 đốt sống khớp, được tìm thấy kết nối với cả hộp sọ và xương cùng.

Trong phần xương đầu, chỉ có vùng thái dương và hộp sọ được bảo tồn. Phần xương cụt của Khủng long mào gai Amargasaurus mặc dù đã bị mòn một phần nhưng vẫn khá đầy đủ. Hầu hết phần đuôi của chúng bị thiếu, các nhà khảo cổ chỉ có thể tìm thấy ba đốt sống trước, ba đốt sống giữa và một đốt sống sau cùng với các mảnh của một số khác. Dầm vai của Khủng long mào gai Amargasaurus gồm có xương bả vai và xương quạ (phần xương nằm ở đầu dưới của xương bả vai), trong khi xương chậu chỉ có một phần trên cùng. Các chi của chúng được phát hiện đều trong tình trạng rời rạc, với phần bàn tay của chi trước và hầu hết các xương bàn chân đều bị mất.

Những kẻ khổng lồ thân thiện của kỷ Phấn Trắng

Về đặc điểm sinh sống, Khủng long mào gai Amargasaurus cũng có tập tính sống theo bầy đàn để hỗ trợ nhau trong việc tìm kiếm thức ăn và nguồn nước giống như hầu hết các loài khủng long ăn thực vật khác. Theo nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng Khủng long mào gai Amargasaurus không chỉ sống theo bầy đàn mà còn cùng chung sống hòa bình trong một khu vực với ít nhất là 3 chi khủng long ăn thực vật khác – điều hiếm thấy ở nhiều loài động vật thời tiền sử.

Không những thế, có nhiều bằng chứng cho thấy các loài khủng long này còn tìm cách khai thác thức ăn là các loài thực vật khác nhau để giảm tính cạnh tranh trong việc tìm nguồn thức ăn và duy trì mối quan hệ hòa bình lâu dài. Có thể thấy đây là một sự phát triển cao hơn so với nhiều loài khác của quần thể khủng long ăn thực vật tại khu vực Nam Mỹ và các vùng lân cận trong kỷ Phấn Trắng, trong đó bao gồm Khủng long mào gai Amargasaurus về việc tổ chức cấu trúc quần thể. Mặt khác, mối quan hệ cộng sinh này còn giúp cho chúng có thể hỗ trợ nhau trong việc tìm kiếm nơi có nguồn nước và nguồn thức ăn dồi dào.

Lưu trữ và bảo tồn

Bộ xương hoàn chỉnh nhất của Khủng long mào gai hiện nay đang được lưu trữ trong bộ sưu tập của Bảo tàng Khoa học Tự nhiên Bernardino Rivadavia ở Buenos Aires, Argentina.

Một số tư liệu tham khảo về Khủng long mào gai

Tại Việt Nam, các thông tin tìm hiểu chi tiết về loài Khủng long mào gai Amargasaurus vẫn đang rất rất ít ỏi. Nếu các bạn muốn nghiên cứu kỹ hơn về loài khủng long này, bạn có thể tham khảo qua các website tiếng Anh với những thông tin đầy đủ. Một số trang web hữu ích cho bạn là:

• Nhm.ac.uk – Natural History Museum: Đây là website tổng hợp và tóm tắt ngắn gọn về hơn 300 các loài khủng long khác nhau, giúp cho những người mới bắt đầu tìm hiểu về khủng long dễ dàng tra tìm về thông tin cơ bản của các loài khủng long khác nhau. Để tìm hiểu thêm về Khủng long mào gai Amargasaurus, bạn có thể truy cập:  https://www.nhm.ac.uk/discover/dino-directory/amargasaurus.html.
• Dinosaurpictures.org: Trang web này chủ yếu chuyên về cung cấp các hình ảnh về những loài khủng long (cả những hình ảnh chụp mẫu vật và hình ảnh phục chế, phục dựng). Để tìm hiểu thêm về Khủng long mào gai Amargasaurus bạn có thể truy cập: http://dinosaurpictures.org/Amargasaurus-pictures.
• Prehistoric wildlife: bạn có thể truy cập trang web này để xem các tài liệu tổng hợp về các thói quen, đặc điểm…của các loài khủng long. Nếu muốn tìm hiểu thêm Khủng long mào gai Amargasaurus tại đây, bạn có thể truy cập: http://www.prehistoric-wildlife.com/species/a/amargasaurus.html.

Bạn cũng có thể tìm hiểu về Khủng long mào gai Amargasaurus qua một số những video trên Youtube như video mô tả và tổng hợp những thông tin chung nhất về Khủng long mào gai Amargasaurus do Michael Vespia đăng tải: https://www.youtube.com/watch?v=6hTFNKIkIQQ.

Ngòa ra, nếu như bạn muốn vừa tìm hiểu vừa giải trí thì bạn có thể chơi game “Jurassic World: The Game” về các loài khủng long và sức chiến đấu của chúng, trong đó có cả loài Khủng long mào gai Amargasaurus. Đây là video mô tả về loại hình game này: https://www.youtube.com/watch?v=pJfUWVPi9WI&t=8s. 

Như vậy, bài viết trên đây đã giới thiệu cho bạn về loài Khủng long mào gai Amargasaurus. Nếu bạn có bất cứ thắc mắc hay góp ý gì đến chúng tôi thì hãy thảo luận bên dưới bài viết và hãy tiếp tục đồng hành cùng chúng tôi để tìm hiểu thêm về nhiều loài khủng long thú vị khác nữa nhé!