Những loài khủng long thời tiền sử có hình dạng giống với các loài chim là một trong những chủ đề được nhiều nhà khoa học nghiên cứu và tìm kiếm mẫu vật trong một thời gian dài để củng cố thêm các thuyết tiến hóa về nguồn gốc của các loài sinh vật trên Trái Đất. Trong đó, một loài vật đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chuỗi mắt xích tiến hóa này chính là Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) với những đặc điểm đặc biệt trong giải phẫu từ những mẫu vật tìm được. Các bạn hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về loài khủng long mang hình dáng giống các loài chim đặc biệt này nhé.

Chi tiết phân loại Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor)

• Phân loại: Nhóm Khủng long hông thằn lằn, phân nhóm Khủng long chân thú, bộ Khủng long giống chim, họ Khủng long đuôi cứng, phân họ Khủng long chạy nhanh.
• Phân loại khoa học: Dinosauria, Saurischia, Theropoda, Neotheropoda, Tetanurae, Avetheropoda, Coelurosauria, Tyrannoraptora, Maniraptoriformes, Maniraptora, Paraves, Eumaniraptora, Dromaeosauridae.
• Đại diện loài:  Bambiraptor feinbergi.
• Đặt tên bởi: Burnham, Wrestler, Currie, Bakker, Zhou and Ostrom (2000).
• Ý nghĩa tên: “Bambiraptor” có nghĩa là “Kẻ cướp bambi” theo tiếng Hy Lạp cổ. Vì kích thước nhỏ, loài đại diện cho chi Khủng long này được đặt tên là Bambiraptor feinbergi, theo tên nhân vật trong phim Disney quen thuộc, và theo họ của một gia đình giàu có đã mua và trao mẫu vật cho bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Graves ở Florida.

Đặc điểm cơ bản của Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor)

• Thời kỳ tồn tại:  Cuối kỷ Creta,  khoảng 84 đến 71 triệu năm trước.
• Môi trường sống: Sống trong môi trường sống trên cạn.
• Hóa thạch: Một bộ xương hoàn chỉnh của một cá thể được cho là đang ở trong giai đoạn vị thành niên và một số các mẫu hóa thạch rải rác khác được tìm thấy.
• Nơi phát hiện đầu tiên: Công viên Quốc gia Glacier ở Montana, Hoa Kỳ.
• Chế độ ăn uống: Ăn thịt.
• Chế độ sinh sản: Đẻ trứng.
• Kích thước cơ thể: Có chiều dài khoảng 1m.

Sự phát hiện bất ngờ và hành trình tìm kiếm

– Bộ xương hoàn hảo nhất:

Bộ xương đầu tiên của Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) được phát hiện vào năm 1993 bởi thợ săn hóa thạch chỉ mới 14 tuổi tên là Wes Linster khi em đang tìm kiếm xương khủng long cùng cha mẹ gần Công viên Quốc gia Glacier ở Montana, Hoa Kỳ. Linster trả lời phỏng vấn với Tạp chí Time rằng cậu đã phát hiện ra bộ xương trên một ngọn đồi cao và rất ngạc nhiên trước phát hiện của mình. “Tôi chạy xuống đồi để thông báo với mẹ vì tôi biết mình có thể làm rối tung nó lên”.

Bộ xương mà cậu bé Linster phát hiện trên đỉnh đồi đó đã dẫn đến việc khai quật một bộ xương với sự hoàn chỉnh lên tới 95%. Vì sự hoàn chỉnh của nó, Giám đốc Viện Cổ sinh vật học Florida Martin Shugar đã so sánh nó với ‘Viên đá Rosetta’ cho phép các nhà khảo cổ học dịch các chữ tượng hình Ai Cập.

Nhà cổ sinh vật học Yale John Ostrom, người đã giới thiệu lại lý thuyết về sự tiến hóa của loài chim từ khủng long sau khi phát hiện ra Deinonychus năm 1964 ở bang Utah, đã đồng ý, gọi mẫu vật này là “viên ngọc quý” và nói với các phóng viên rằng sự hoàn chỉnh và chất lượng không bị biến dạng của nó sẽ giúp các nhà khoa học hiểu thêm về sự liên kết trong tiến trình tiến hóa của các loài chim khủng long.

– Bambiraptor feinbergi:

Vào năm 2000, mẫu vật đã được đặt tên và mô tả bởi David Burnham, Kraig Derstler, Phil Currie, Robert Bakker, Zhou Zhonge và John Ostrom như một loài riêng biệt: Bambiraptor feinbergi. Cũng trong năm 2000, George Olshevsky đã đề xuất việc gọi tên nó là “feinbergorum”, để mô tả kiểu gen số nhiều, thay vì “feinbergi” như ban đầu nhưng điều này dường như không được công nhận chính thức bởi giới khảo cổ và nghiên cứu khoa học.

– Các mẫu hóa thạch:

Cho đến ngày nay, mẫu vật hoàn chỉnh của Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) bao gồm một bộ xương tương đối hoàn chỉnh của một cá thể vị thành niên. Mặc dù phía bên phải của bộ xương bị hư hại một phần và phần đuôi bị thiếu nhưng hầu hết các xương đều không bị nén và được bảo quản tốt. Ngoài ra, một số mẫu vật hóa thạch khác là ba mươi bốn mẩu  xương của ít nhất hai cá thể trưởng thành được tìm thấy gần với kiểu mẫu và một phần xương hàm khác cũng được xác định là của loài Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) được tìm thấy sau những cuộc khai quật khác.

Những khám phá khi nghiên cứu bộ xương Khủng long kẻ cướp Bambi

– Khám phá về kích thước:

Với mẫu vật về Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) đầu tiên được tìm thấy, theo đánh giá và xác nhận của nhiều nhà khoa học, chúng thuộc về một cá thể đang ở trong giai đoạn vị thành niên và đã được mô tả vào năm 2000. Theo ước tính, cá thể Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) vị thành niên này có chiều dài khoảng gần 1m và chỉ nặng 2kg.

Năm 2010, Gregory S. Paul ước tính chiều dài của một cá thể Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) trưởng thành là khoảng 1,3m và trọng lượng ở mức 5 kg. Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) có một số đặc điểm là phần xương chi trước và xương đòn phát triển tốt cùng với phần xương chi sau khá dài cho thấy nó có thể đạt được vận tốc cao khi chạy.

– Cấu tạo chi trước phục vụ cho chế độ ăn:

Theo các nghiên cứu được thực hiện bởi Phil Senter thuộc Đại học bang Lamar ở Orange, Texas đã chỉ ra rằng Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) có thể có hai ngón tay thứ nhất và thứ ba ở chi trước phát triển và ở vị trí đối nghịch lẫn nhau (một đặc điểm khá giống với xương bàn tay của một số những loài sinh vật hiện đại ngày nay) và khả năng cơ động cho phép bàn tay chạm vào miệng.  Điều này sẽ cho Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) có khả năng “giữ” thức ăn ở các chi trước và đặt nó vào miệng, theo cách tương tự như một số động vật có vú nhỏ thời hiện đại.

– Có lông vũ hay không?

Trong một hội nghị khi Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) được giới thiệu lần đầu tiên, chuyên gia tái thiết khủng long Brian Cooley đã miêu tả Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) là một động vật có lông, mặc dù trên thực tế không hề tìm thấy dấu vết của lông đi cùng với các mẫu hóa thạch. Đây là một nhận định mang tính chủ quan của Cooley khi ông bị ảnh hưởng bởi một phân tích về giải phẫu cơ thể của Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) với một số loài thuộc bộ Khủng long giống chim khác.

Tuy nhiên, cũng có nhiều nhà cổ sinh vật học khác ủng hộ quan điểm này là cho rằng Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) rất có thể có lông vũ phát triển và bao bọc toàn cơ thể. Một số những khám phá tiếp theo sau này cũng đã xác nhận rằng những con khủng long Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) có cơ thể được bao phủ hoàn toàn trong lớp lông vũ phát triển.

Những nghi vấn về trí thông minh của Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor)

Theo những báo cáo về việc giải phẫu Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) đã cho thấy chúng có kích thước não ở trong phạm vi thấp hơn của các loài chim hiện đại. Cụ thể, phần tiểu não của chúng được mở rộng, cho thấy sự phát triển tương đối của đại não. Với yếu tố này, nhiều nhà khoa học và cổ sinh vật học khẳng định về sự nhanh nhẹn và trí thông minh cao hơn so với các loài họ hàng khác của chúng, David A. Burnham đã từng đưa ra giả thuyết rằng Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) và đặc biệt là loài đại diện Bambiraptor feinbergi có thể là một loài sinh vật sống trên cây.

Điều kiện sống này dẫn đến sự đòi hỏi về áp lực tiến hóa dẫn đến một bộ não lớn hơn so với các loài khác. Burnham cũng đưa ra một giả thuyết khác rằng bộ não lớn hơn của bất kỳ loài khủng long nào được phát hiện – khoảng 14 cm³ có thể là do kết quả của quá trình đi săn những con mồi nhanh nhẹn hơn như thằn lằn và động vật có vú của Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor).

Tuy nhiên, cũng có khá nhiều nhà cổ sinh vật học khác lại cho rằng tỷ lệ kích thước não so với cơ thể lớn hơn so với hầu hết các loài khủng long khác của Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) có thể là mẫu vật được phát hiện hoàn chỉnh nhất của chúng đang ở giai đoạn vị thành niên và hầu hết các động vật đang phát triển trong giai đoạn này đều có xu hướng có tỷ lệ giữa kích thước não và kích thước cơ thể lớn hơn so với các cá thể trưởng thành cùng loài.

Lưu trữ và bảo tồn

Với một bộ xương hoàn chỉnh và những mẫu vật rải rác khác của Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor), chúng hiện đang được trưng bày tại: 

• Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Graves ở Florida, Hoa Kỳ.
• Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ, New York ( American Museum of Natural History, New York)

• Bảo tàng Đại học Oxford ( Oxford University Museum of Natural History)

Ngoài ra, có rất nhiều những mô hình phục dựng được trưng bày ở nhiều bảo tàng cổ sinh vật học và lịch sử tự nhiên khác trên khắp thế giới nên các bạn có thể dễ dàng tìm hiểu và quan sát trực quan về loài Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) này.

Một số tư liệu tham khảo về Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor)

Tuy rằng Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) là một trong những loài khủng long được phát hiện và nghiên cứu khá muộn nhưng vì chúng là mắt xích quan trọng trong tiến trình tiến hóa của các loài từ bò sát nguyên thủy đến các loài động vật hiện đại ngày nay nên các nghiên cứu về chúng được nhiều nhà khoa học trong giới cổ sinh vật học đặt tâm huyết vào. Tại Việt Nam hiện nay đã có một số tài liệu về chúng nhưng vẫn chưa có nguồn tài liệu nào được công nhận là đầy đủ và chi tiết.

Nếu các bạn muốn được tiếp cận với những tài liệu chuyên sâu hơn về loài khủng long này, bạn có thể tham khảo qua các website tiếng Anh với những thông tin đầy đủ. Một số trang web hữu ích cho bạn là:

• Nhm.ac.uk – Natural History Museum: Tập hợp những thông tin cơ bản nhất các loài khủng long và đặc biệt là về Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor), bạn có thể truy cập đường link sau:  https://www.nhm.ac.uk/discover/dino-directory/bambiraptor.html.
• Dinosaurpictures.org: Tổng hợp các hình ảnh về nhiều loài khủng long nói chung, trong đó có Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) , bạn có thể truy cập: http://dinosaurpictures.org/Bambiraptor-pictures. 
• Prehistoric wildlife: Tổng hợp các nghiên cứu chuyên sâu về các loài khủng long từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau. Nếu muốn tìm hiểu về Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) tại đây, bạn có thể truy cập đường link sau để tìm hiểu thêm: http://www.prehistoric-wildlife.com/species/b/bambiraptor.html.

Ngoài ra, các bạn cũng có thể tìm một số video về Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) đã được đăng tải trên Youtube như là:

• Video do Wiz Science™ có cung cấp những thông tin cơ bản về Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor): https://www.youtube.com/watch?v=c4de_7SvibY.
• Video so sánh Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) với những loài khủng long họ hàng và các loài khủng long cùng thời về kích thước và các thông số cơ bản: https://www.youtube.com/watch?v=6uNXso2e0TQ.

Khủng long kẻ cướp Bambi (Bambiraptor) là một loài sinh vật nguyên thủy có nhiều điểm thú vị và cho đến nay vẫn chưa được khám phá hết. Mong rằng bài viết của chúng tôi đã đem đến cho các bạn nhiều thông tin thú vị về loài khủng long cổ đại này.  Mong rằng các bạn hãy tiếp tục đồng hành cùng chúng tôi để tiếp tục tìm hiểu về các loài khủng long cổ đại nhé.