Khủng long Piatnitzkysaurus là một chi khủng long đã tuyệt chủng cỡ trung bình nhỏ, được Jose Bonaparte lần đầu mô tả khoa học vào năm 1979. Nó được đặt tên để tôn vinh Alejandro Matveievich Piatnitzkysaurus (1879-1959), một nhà địa chất người Argentina gốc Nga.
Chi tiết phân loại Khủng long Piatnitzkysaurus
– Phân loại: Nhóm khủng long hông chim, chân thú tiến hóa, đuôi cứng, phân bộ Đại long xương gai, nhóm Chuẩn đại long, ăn thịt.
– Phân loại khoa học: Dinosauria, Saurischia, Theropoda, Neotheropoda, Tetanurae, Spinosauridae, Megalosauridae, Eustreptospondylus.
– Đại diện loài: Piatnitzkysaurus floresi.
Một số đặc điểm về Khủng long Piatnitzkysaurus
– Thời kỳ tồn tại: Từ 166,1 triệu năm trước đến 163,5 triệu năm trước, tức giai đoạn Callovian vào giữa kỷ Jura.
– Môi trường sống: Sống trong môi trường sống trên cạn, tại nơi hiện tại là Nam Mỹ.
– Hóa thạch: 1 mẫu vật duy nhất (một bộ xương không hoàn chỉnh, 2 hộp sọ và phần còn lại sau sọ).
– Nơi phát hiện: Khu vực hệ tầng Canadon Asfalto ở Argentina (Nam Mỹ).
– Chế độ ăn uống: Ăn thịt (Khủng long Piatnitzkysaurus thường săn những con khủng long nhỏ khác và thậm chí có thể lớn hơn cả nó một chút, đồng thời cũng ăn cả xác của các khủng long đã chết khi có thể).
– Kích thước cơ thể: Chiều dài tối đa là 6 mét, chiều cao hông tối đa là 2,5 mét, trọng lượng tối đa là 450 kg.
– Đặc điểm cơ thể nổi bật: Có cánh tay và chân khỏe mạnh (bốn ngón chân trên mỗi bàn chân).
Khai quật hóa thạch
Các mẫu hóa thạch của Khủng long Piatnitzkysaurus được thu thập những năm 1977, 1982, 1983 trong hệ tầng Canadon Asfalto (Tập đoàn Sierre de Olte) tại làng Cerro Cóndor, tỉnh Chubut, Argentina.
Mẫu hóa thạch đầu tiên của Khủng long Piatnitzkysaurus được phát hiện vào năm 1936 nhưng được công bố vào năm 1977. Mẫu hóa thạch đầu tiên là bộ xương gần như hoàn chỉnh của mẫu vật trưởng thành 4,3m, với chiều dài đốt háng là 423 mm. Một mẫu thứ hai là một phần hộp sọ và xương sau sọ, được xác định thuộc nhánh khủng long hông thằn lằn và khủng long chân thằn lằn.
Hóa thạch xương sọ của Khủng long Piatnitzkysaurus đã được Nhà cổ sinh vật học người Đức tên là Oliver Rauhut xem xét và nghiên cứu chi tiết dựa trên chi tiết về hình thái hộp sọ trong các liệu pháp cơ bản. Mẫu vật bao gồm hai hàm trên, một trán, một nắp sọ và một phần nha khoa được biết đến. Khủng long Piatnitzkysaurus là một trong những thành viên cơ bản nhất của họ khủng long đuôi cứng (tên khoa học: Tetanurae).
Điểm bất thường về hộp sọ Khủng long Piatnitzkysaurus
Mẫu vật hộp sọ hóa thạch của Khủng long Piatnitzkysaurus khá hoàn chỉnh và không có dấu hiệu biến dạng, được xác thực là đến từ một cá thể khủng long.
Các nhà khoa học phát hiện phía sau hộp sọ của Khủng long Piatnitzkysaurus có một vết lõm vào, đây là một đặc điểm hiếm gặp chỉ từng xuất trong cấu tạo hộp sọ của 2 loài khác không thuộc loài chim là Khủng long săn mồi Trung Quốc (tên khoa học: Sinovenator) và Điểu long Trung Quốc (tên khoa học: Sinornithosaurus).
Một khía cạnh đáng chú ý khác là hộp sọ này còn có đặc điểm tương tự hộp sọ của các loại khủng long khác như: Khủng long đầu gồ (tên khoa học: Ceratosaurus), Chi Quái dị long (tên khoa hoc: Allosaurus) và Khủng long bạo chúa (tên khoa học: Tyrannosaurus).
Vị trí của Khủng long Piatnitzkysaurus trong cây phả hệ
Năm 1979, Jose Bonaparte ban đầu được xác định Khủng long Piatnitzkysaurus một loài khủng long chưa được xác định và mô tả thuộc Chi Quái dị long. Tuy nhiên, nhờ những khám phá sau này, vị trí của Khủng long Piatnitzkysaurus trong cây phả hệ đã có sự thay đổi.
Các nhà khoa học phát hiện Khủng long Piatnitzkysaurus dường như liên quan mật thiết nhất đến loài khủng long ăn thịt, cỡ vừa đi bằng hai chân được phát hiện tại Nam Mỹ và được Rauhut mô tả khoa học năm 2005 có tên khoa học là Condorraptor. Hai loài này được phát hiện sống từ cùng thời, cùng một quốc gia, và gần như cùng một địa phương. Do sự tương đồng mạnh mẽ đó mà nhiều nhà cổ sinh học đã gợi ý rằng Khủng long Piatnitzkysaurus là chị em của loài Condorraptor này, tức chỉ là kết quả của sự biến đổi cá thể trong loài, không được tính là loài riêng biệt. Tuy nhiên, sau khi phát hiện ra sự khác biệt nhỏ ở đốt sống hông, cụ thể là đỉnh thù hình kém phát triển và đốt sống xương đầu tiên ở hông của Khủng long Piatnitzkysaurus nông hơn so với của Condorraptor, người ta quyết định phân loại thành hai loài khủng long tách biệt.
Cho đến năm 2012, Carrano và cộng sự đã phân loại loài này là chi riêng biệt có tên là Khủng long Piatznikysauridae thuộc họ Chuẩn đại long.
Lưu trữ – Bảo tồn
Hiện nay, bộ xương Khủng long Piatnitzkysaurus hiện đang được lưu trữ và trưng bày tại Bảo tàng Cổ sinh vật học Egidio Feruglio ở Trelew, Argentina.
Bộ xương Khủng long Piatnitzkysaurus (Piatnitzkysaurus) – Bảo tàng Cổ sinh vật học Egidio Feruglio ở Trelew, Argentina.
Một mẫu vật hộp sọ của Khủng long Piatnitzkysaurus khác được lưu trữ và trưng bày tại Bảo tàng Quốc gia, Prague, Cộng hòa Séc.
Hộp sọ Khủng long Piatnitzkysaurus (Piatnitzkysaurus) – Bảo tàng Quốc gia, Prague, Cộng hòa Séc.
Một số mẫu xương và ghi chép nghiên cứu về Khủng long Piatnitzkysaurus được lưu trữ tại Bảo tàng khoa học tự nhiên Bernardino Rivadavia (Museo Argentino de Ciencias Naturales Bernardino Rivadavia) ở Caballito, Buenos Aires, Argentina.
Một số mẫu xương Khủng long Piatnitzkysaurus (Piatnitzkysaurus) – Bảo tàng khoa học tự nhiên Bernardino Rivadavia, Buenos Aires, Argentina.
Một số tư liệu tham khảo về Khủng long Piatnitzkysaurus
Hiện tại có rất hiếm thông tin về loài Khủng long Piatnitzkysaurus bằng tiếng Việt, do đó nếu muốn tìm hiểu thêm nhiều về chúng, bạn có thể tham khảo qua các website tiếng Anh với những thông tin đầy đủ về loài khủng long này.
Một số trang website có ghi chép khá đầy đủ về các loài khủng long để bạn tham khảo đó là:
– Nhm.ac.uk – Natural History Museum: Trang tổng hợp và tóm tắt ngắn gọn về hơn 300 loài khủng long, thích hợp cho những người mới làm quen về việc nghiên cứu khủng long. Để tìm hiểu thêm về Khủng long Piatnitzkysaurus, bạn có thể truy cập: https://www.nhm.ac.uk/discover/dino-directory/piatnitzkysaurus.html.
– Dinosaurpictures.org: Trang giới thiệu tóm tắt ngắn gọn và tổng hợp ảnh về các loài khủng long. Đây cũng là một website thích hợp cho những người mới làm quen về việc nghiên cứu khủng long và tìm kiếm hình ảnh về chúng. Để tìm hiểu thêm về Khủng long Piatnitzkysaurus, bạn có thể truy cập: http://dinosaurpictures.org/Piatnitzkysaurussaurus-pictures.
– Dinopedia.fandom.com: Một diễn đàn của những người yêu thích khủng long, tổng hợp chi tiết các thông tin (lịch sử của động vật, thói quen, chế độ ăn, chế độ sinh sản, khám phá khoa học…). Nếu muốn tìm hiểu thêm về Khủng long Piatnitzkysaurus, bạn có thể truy cập: https://dinopedia.fandom.com/wiki/Piatnitzkysaurussaurus.
Ngoài ra, bạn có thể tìm hiểu về Khủng long Piatnitzkysaurus qua những video trên Youtube như:
– Video học tập về Khủng long Piatnitzkysaurus do WizScience.com đăng tải: https://www.youtube.com/watch?v=NBcvVmEqRk8
– Bài tìm hiểu về Khủng long Piatnitzkysaurus của I Know Dino Podcast tập 145: https://www.youtube.com/watch?v=nnRXpDGwbFo
Nếu bạn muốn nghiên cứu chuyên sâu hơn về Khủng long Piatnitzkysaurus, bạn có thể tìm đọc cuốn sách “Piatnitzkysaurus” do Janeka Ane Madisyn biên soạn.
